Ons grootste orgaan is onze huid, met een oppervlakte van 1,5 tot 2 vierkante meter en een gewicht van ongeveer 15 tot 20 procent van ons totale gewicht. Er is veel geschreven over huidhonger in tijden van Corona, en ja, we hebben contact nodig als mens. De psycho-emotionele waarde van fysiek contact is niet te onderschatten.
Maar ik wil deze column graag besteden aan de fysieke functie van de huid. De huid als controlerend en beschermend orgaan. En die huid heeft nogal wat te lijden van onze hang naar hygiëne. Toegegeven, handen wassen heeft een hoop infectieziekten tegengegaan – zeker in ziekenhuizen – en heeft geholpen rondom onze persoonlijke hygiëne. En hoewel een virus niet gedood wordt door antibacteriële zeep, blijkt het wel effect te hebben op het beschermende membraan rondom het corona virus. Dus handen wassen blijft een goed idee in deze tijd. Maar het gaat mij om het overmatig gebruik van zeep voor de rest van je lichaam.
Zeep bestaat al sinds de oudheid en kent verschillende bereidingswijzen, onder andere uit resten dierlijk vet. Maar het sloeg pas echt aan bij de consument toen Procter & Gamble in de jaren ‘30 in Amerika zeep begon te marketen via langlopende radio- en televisie-series (vandaar de naam soaps). Hierdoor werd de consument langzaam maar zeker ‘klaargestoomd’ voor zeep. En in allerlei varianten, want voor bijvoorbeeld scheren en haren wassen, hadden we verschillende soorten zeep nodig. Dat een te veel gebruik van zeep weer bijwerkingen had, zoals een droge huid of haren, kwam goed uit: de consument werd weer verleid tot allerlei middeltjes om die bijwerkingen te verminderen. Een goed businessmodel.
Maar al dat wassen, en steeds strengere eisen rondom hygiëne, gekoppeld aan toenemend antibioticagebruik, leidt tot een sterk verminderde diversiteit van microben, in en op ons lichaam. Onze huid heeft hieronder te leiden – er zijn sterke aanwijzingen dat allerlei allergieën, huidproblemen en simpelweg niet zo lekkere lichaamsgeuren direct te maken hebben met het vele gebruik van zeep.
En zo zijn we een jaar of 150 verder sinds Procter & Gamble zijn geparfumeerde zeep introduceerde en kennen we inmiddels de hygiëne hypothese. Door strengere hygiëne-eisen krijgen we een steeds sterielere maatschappij met gevolgen voor ons immuunsysteem, waaronder de belangrijke rol die onze huid speelt. Dus lekker handen blijven wassen, maar verder niet veel zeep gebruiken onder de douche. Geeft ook ruimte voor je eigen, menselijke, geur!
Lees ook https://www.newyorker.com/magazine/2020/08/03/rethinking-the-science-of-skin
