Fietsen met aanlopende remmen.
Een vitale organisatie is allereerst sociaal veilig. Dat is een voorwaarde maar ook een garantie voor innovatie, groei en kwaliteit. Vorige week werd in een onderzoek naar de sociale veiligheid in de Tweede Kamer een ontluisterend beeld geschetst. Veel voorkomend zijn “kleinerende opmerkingen, roddelen, zwartmaken, discriminatie, delen van persoonlijke, vertrouwelijke informatie met anderen, sabotage en expres tegenwerken, pesten, schelden en schreeuwen”. En op kleinere schaal: “bedreiging, (seksuele) intimidatie en zelfs chantage, stalking en fysieke agressie.”
Mij lijkt deze opsomming tamelijk desastreus, maar toch valt in de reacties ook te beluisteren dat ‘je in de politiek natuurlijk wel tegen een stootje moet kunnen’, dat ‘iedere baas wel eens met deuren slaat’ en ‘if you can’t stand the heat, stay out of the kitchen’. Ik zou daarom hier graag eens willen benadrukken wat de effecten zijn van een zo overduidelijk niet-vitale organisatie. De gevolgen zijn namelijk ingrijpend op drie niveaus.
Persoonlijke impact
In een vijandige omgeving lijden mensen fysiek en mentaal. Het veroorzaakt stress, cardiovasculair risico, angst, burn-out en slaapproblemen. Werkvermogen, betrokkenheid en persoonlijk initiatief nemen hierdoor af.
Arbeidsuitval
De grootste factoren zijn hier ziekteverzuim en ongewenst vertrek van goede mensen. Beide storten de organisatie in een negatieve spiraal. Het tekort aan capaciteit en kwaliteit moet door anderen worden opgevangen, die daardoor op hun beurt een groter risico op uitval en vertrek lopen.
Prestaties
Als gevolg van bovenstaande komt de output zwaar onder druk te staan. Productiviteit, doorloopsnelheid, kwaliteit van werk en innovatie nemen in rap tempo af.
Kortom, het is als fietsen met aanlopende remmen. Je trapt je wezenloos, maar komt nauwelijks vooruit. Het duurt niet lang of je raakt uitgeput en komt tot stilstand. Bovengenoemde effecten zijn in tal van wetenschappelijk onderzoek vastgesteld, maar iedereen die er even over nadenkt snapt dat het zo werkt. En in het geval van de Tweede Kamer blijkt het ook: “Veel ambtenaren (…) zijn, weggepest en teleurgesteld, vertrokken.”
Het werkelijke probleem is dus niet dat een aantal mensen het niet naar hun zin heeft of de druk niet aan kan, maar dat het feitelijk functioneren van de Kamer in het geding is. Zij zou er goed aan doen tot onmiddellijke actie over te gaan. Actie betekent in dit soort situaties allereerst vertragen, afstand nemen, reflectie. Creëer ruimte en tijd. Stap uit de gekte-spiraal van korte termijn denken en handelen, de gestoorde wereld van social media, politiek paniekvoetbal en maatschappelijke druk. Ongemakkelijk? Ja. Moeilijk? Zeer. Maar niet onmogelijk. Wie neemt het voortouw? In het belang van de 600 medewerkers, in het belang van alle ambtenaren die er dagelijks mee te maken hebben, en in het belang van Nederland.
Voor aanvullende informatie en wetenschappelijk onderbouwing:
– De onbevreesde organisatie, prof Amy C. Edmondson
– Fully Charged, prof Heike Bruch en ass prof Bernd Vogel
– De 6 opbrengsten van bevlogen medewerkers, drs Elco Schaufeli en prof dr Wilmar Schaufeli
Als managing partner bij Lifeguard helpt Sep Visser sinds 2011 toonaangevende organisaties vitaler te worden en zo beter te presteren. In de rol van consultant, en ook in die van motivational speaker.
