Sinds 2017 werkt Lifeguard voor het Ministerie van Defensie: wat startte als een bijdrage aan een vitaliteitspilot bij de onderzeedienst, is uitgegroeid tot zeven maatwerktrajecten bij verschillende Defensieonderdelen. We spreken Berend van de Kraats, die als onderzeebootcommandant het programma ‘Das Boost’ lanceerde en verantwoordelijk is voor de bredere uitrol binnen Defensie.

Nadruk op techniek, niet op de mens

Berend: “Al ver voor mijn contact met Lifeguard vond ik vitaliteit een belangrijk thema. Ik zag dat er altijd een aantal jongens problemen had om door de medische keuring te komen, die nodig is om te kunnen varen. Ze stelden die keuring zo lang mogelijk uit, waardoor we telkens vlak voor vertrek moeite hadden om de bemanning rond te krijgen. Het personeelstekort was dus een belangrijke aanleiding. Daarnaast zag ik dat er weinig aandacht was voor vitaliteit en performance. We zijn een heel technisch bedrijf, we weten alles van die boot, maar wat doet het met het menselijk lichaam als je met 62 man op 67 meter 7 weken aaneengesloten onder het wateroppervlak zit? Als commandant was ik oprecht geïnteresseerd in hoe de jongens aan boord zich voelden. Ik wilde graag goed voor ze zorgen.”

Authentieke aandacht geven

In contact met de interne dienst Duurzaam Gezond Inzetbaar heeft Berend toen een vitaliteitspilot gelanceerd met de toepasselijke naam ‘Das Boost’. Het doel: optimaliseren van het menselijk potentieel door middel van voeding, beweging en slaap. Berend: “We hebben in die tijd veel data verzameld, die heel nuttig zijn bij het opstellen van specificaties voor nieuwe boten. De huidige boten zijn niet ontworpen uit het oogpunt ‘hoe kunnen we het personeel optimaal laten presteren tijdens de hele patrouille?’. De aandacht voor vitaliteit zorgde voor een grotere betrokkenheid van de bemanning, waardoor ruimte ontstond voor nieuwe initiatieven om zaken anders te regelen. Het ging niet alleen over fysieke aspecten als eten, slapen en bewegen, maar juist ook om verandering van bedrijfscultuur. Om openheid, kwetsbaarheid, een bijdrage willen leveren, zinvol werk doen, goed werkgever- en werknemerschap. Mijn rol als commandant daarbij was om mensen in hun kracht te zetten, hen begeleiding aan te bieden en authentieke aandacht te geven. Het accent bij Das Boost verschoof daarmee van ‘vitaliteit’ naar ‘een vitale werkomgeving’. Er ontstond een sfeer aan boord die niet meer te stoppen was.”

Doorlopend veranderen

Mijn medecommandanten meekrijgen in deze beweging viel niet mee. Ik had hulp nodig van een externe partij om Das Boost breder uitgerold te krijgen binnen de onderzeedienst, en in een later stadium ook bij andere Defensieonderdelen. Via een marktconsultatie is Lifeguard toen geselecteerd. Samen begonnen we aan het traject en wijzigden de naam Boost, met als slogan ‘Missiementaliteit in vredesbedrijfsvoering’. In het begin was de aansluiting niet optimaal, maar uiteindelijk is Boost fijngeslepen naar wat het nu is: een maatwerktraject, dat door de eenheid zelf wordt samengesteld, gericht op het eigen verandervermogen. Boost is een reis, een kader dat een filosofie, een structuur en een netwerk biedt. Welke doelen de eenheden ook kiezen, ze doorlopen allemaal hetzelfde proces: eerst commitment aan de top, dan kijken naar de rol van het lijnmanagement en vervolgens toe naar eigenaarschap.”

Adaptief vermogen

Na de pilot bij de onderzeedienst volgde een succesvolle pilot bij de Luchtmobiele Brigade. En sinds november 2018 lopen er dus bij zeven onderdelen Boost-trajecten. Afgelopen voorjaar heeft Berend het commando van een onderzeeboot neergelegd en werkt hij vanuit Den Haag aan de verdere ontwikkeling van Boost. Nu in het kader van ‘de Adaptieve Krijgsmacht’, een aanpak om de wendbaarheid van Defensie te vergroten door nog flexibeler en duurzamer samen te werken met bedrijven en organisaties. Zo is hij bezig een aantal ‘distributeurs’, ambassadeurs per Defensieonderdeel, op te lijnen om in januari 2020 Boost-trajecten te kunnen faciliteren en daarmee het gedachtegoed verder te verspreiden binnen de organisatie.

Mindset

Wat zijn de resultaten van de Boost-trajecten tot nu toe? Berend: “Boost is iets dat je zelf moet doen. Elk onderdeel pakt het anders aan, met verschillende budgetten en accenten. Er zijn concrete projecten uit voort gekomen die soms geslaagd zijn en soms niet. Zo is onlangs op de kazerne van de Luchtmobiele Brigade in Schaarsbergen een van de eerste, officiële Militaire Crossfitboxen van Europa geopend, op initiatief van een van de manschappen. Maar ik wil eigenlijk helemaal niet praten over effecten, want dan lijkt het alsof Boost daarom draait. Het gaat er juist om dat mensen tot die effecten komen. Wat mij betreft zit het resultaat van Boost hem vooral in zaken als mindset, communicatie, je open durven opstellen. Boost is een beweging die nooit af is, het gaat om continue ontwikkeling. Het is dus ook niet aan mij om trots te zijn op de resultaten van Boost. Dankbaar ben ik wel, voor de kansen die Defensie – dankzij haar mensen – in zich heeft. De onderdelen mogen zélf trots zijn op de veranderingen die ze in gang hebben gezet!”