Heb je al een tijdje het gevoel dat je teveel werk op je bord hebt liggen? Dat je hard werkt, maar toch niet alles op tijd gedaan krijgt – of niet met de kwaliteit die je zou willen? Als dat het geval is en je zit daardoor minder lekker in je vel, is er waarschijnlijk sprake van een te hoge werkdruk. Dat wil zeggen dat de balans tussen de hoeveelheid werk (werkbelasting) en je capaciteit om dit werk te volbrengen (belastbaarheid) verstoord is geraakt. Tijdelijk wat meer stress op je werk is niet erg, maar als dit langer aanhoudt is het belangrijk dat je nagaat hoe je weer in balans kunt komen.
We zetten eerst de oorzaken en gevolgen van werkdruk voor je op een rij, daarna volgen tips hoe je kunt omgaan met te hoge werkdruk. Of kijk bij de veel gestelde vragen onderaan deze pagina.
Wat zijn de oorzaken van werkdruk?
Bijna iedereen heeft het druk tegenwoordig, zowel op het werk als privé. Maar wanneer is er nu sprake van een structureel te hoge werkdruk? Wij meten werkdruk aan de hand van drie belangrijke vragen: Heb je te veel werk? Moet je erg snel werken? Word je vaak onderbroken tijdens het werk? Werkdruk kan dus door diverse factoren ontstaan:
- Taakeisen:
Je voelt je onder druk staan door een grote hoeveelheid werk, hoge verwachtingen (van je leidinggevende, collega’s of jezelf) en/of strakke deadlines.
- Persoonlijke omstandigheden:
Je gezondheid, privéproblemen en persoonlijke vaardigheden hebben invloed op hoe je werkdrukte ervaart.
- Organisatiecultuur:
Als het in je werkomgeving de norm is om continu meer te leveren dan gevraagd, kan dat bijdragen aan een hoge werkdruk. Ook elkaar vaak onderbreken kan de ervaren werkdruk verhogen, omdat je steeds opnieuw je concentratie moet hervinden.
- Gebrek aan ondersteuning:
Je niet gesteund voelen door je leidinggevende en/of collega’s zorgt voor stress.
Zijn (sommige van) bovenstaande punten herkenbaar voor jou? Het is cruciaal om de signalen van een te hoge werkdruk te herkennen bij jezelf en aan te pakken, voordat ze leiden tot ernstige problemen.
Gevolgen van hoge werkdruk voor je gezondheid
Als je langdurig last hebt van een te hoge werkdruk kan dit aanzienlijke gevolgen hebben voor je gezondheid. Enkele van de meest voorkomende gevolgen zijn:
- Fysieke en mentale klachten:
Zoals hoofdpijn, pijn in de nek of rug, vermoeidheid, somberheid en slecht slapen. Langdurige stress kan zelfs leiden tot hart- en vaatziekten.
- Burn-out:
Een toestand van emotionele, fysieke en mentale uitputting door langdurige stress.
- Depressie:
Je voelt je langer dan twee weken somber en hebt minder plezier en interesse in dingen.
- Verminderde productiviteit:
Door de stress en vermoeidheid ben je minder efficiënt en effectief.
Werkgevers kunnen helpen burn-out te voorkomen door passende maatregelen te nemen, zoals hier te lezen is.
Omgaan met werkdruk: breng je stressoren en energiebronnen in balans
Zoals gezegd is werkdruk op zich niet negatief; een zekere mate van werkdruk is zelfs nodig om bevlogen en met voldoening te kunnen werken. Zonder uitdaging kan verveling optreden. Maar het gaat dus om de balans tussen werkbelasting en belastbaarheid. Volgens het Job Demands-Resources-model is het cruciaal om een optimale balans te creëren tussen voldoende uitdaging (stressoren) en voldoende rust en comfort (energiebronnen). Energiebronnen die je helpen om deze balans te behouden zijn:
- Verbondenheid: Goede relaties met collega’s en leidinggevenden
- Autonomie: Voldoende regelruimte en inspraak in je werk
- Ontwikkelingsmogelijkheden: Kansen voor opleidingen en feedback
- Herstelmogelijkheden: Tijd en ruimte voor pauzes en minder intensief werk
- Purpose/voldoening: Werk dat aansluit bij zowel de organisatiedoelen als je persoonlijke waarden.
Zowel werkdruk als energiebronnen zijn aspecten waarvan je je als medewerker meer bewust kunt zijn en waarmee je actief aan de slag kunt gaan. Maar het is ook een organisatievraagstuk: hoe vitaler de werkomgeving, hoe vitaler de medewerkers. Tips voor werkgevers om van werkdruk naar werkplezier te gaan, vind je hier.
Werkdruk verminderen – praktische tips
Er zijn verschillende strategieën die kunnen helpen om werkdruk te verlagen en de balans tussen je stressoren en energiebronnen te verbeteren:
- Prioriteiten stellen:
Focus je op de belangrijkste taken en stel realistische doelen. Dit draagt bij aan het gevoel van autonomie en controle over je werk.
- Tijdmanagement:
Gebruik technieken zoals de Pomodoro-techniek om werk te structureren. Dit helpt je om pauzes in te plannen en je energie te herstellen.
- Communicatie:
Open en eerlijke gesprekken met je leidinggevende en collega’s kunnen er voor zorgen dat je je gesteund voelt en dragen bij aan de onderlinge verbinding.
- Regelmatige pauzes:
Zorg voor voldoende rustmomenten gedurende je werkdag. Om overbelasting te voorkomen is structureel herstel heel belangrijk.
- Ondersteuning zoeken:
Vraag zo nodig om hulp en maak gebruik van beschikbare middelen, zoals bijvoorbeeld een abonnement op een sportschool via je werk of ouderschapsverlof.
- Aansluiten bij waarden en drijfveren:
Wat zijn jouw waarden en drijfveren en komen die terug in het werk dat je doet? Heb je voldoende leuke taken waar je goed in bent en die je energie geven? Overleg met je leidinggevende wat hierin de mogelijkheden zijn.
En heel belangrijk: zorg goed voor jezelf! Eet gezond, zorg voor voldoende slaap en ontspanning en beweeg regelmatig. Meer informatie over hoe je fysiek en mentaal fit kunt blijven, vind je hier.
Verantwoordelijkheden van werkgevers als het gaat om werkdruk
We hebben het gehad over wat je zelf kunt doen aan werkdruk, maar wat is eigenlijk de werkgeversverantwoordelijkheid als het gaat om werkstress? Volgens de Arbowet zijn werkgevers verplicht om een veilige en gezonde werkomgeving te bieden. Op basis van een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) moeten ze preventieve maatregelen nemen om er voor te zorgen dat medewerkers veilig en gezond hun werk kunnen doen. En dus ook proactief ondersteuning bieden bij het voorkomen en verminderen van werkgerelateerde stress.
Een werkgever doet niets aan werkdruk? Het gevolg zal zijn dat medewerkers gaan verzuimen of zelfs langdurig uitvallen met een burn-out. Hierdoor neemt de hoeveelheid werk voor de andere medewerkers verder toe. En de kans bestaat dat de nog veerkrachtige medewerkers een andere baan gaan zoeken. Het is dus ook in het belang van werkgevers zelf dat zij de juiste maatregelen nemen voor een vitale werkomgeving.
Veelgestelde vragen
Wat zijn signalen van een te hoge werkdruk?
Signalen van een te hoge werkdruk kunnen variëren van fysieke symptomen zoals vermoeidheid en hoofdpijn tot mentale symptomen zoals prikkelbaarheid, angst en concentratieproblemen. Ook gaan mensen met een te hoge werkdruk vaak extra overwerken, zowel zichtbaar als onzichtbaar (bijv. ’s avonds of ’s nachts). Het is belangrijk om deze signalen tijdig te herkennen en actie te ondernemen.
Hoe verlaag je je werkstress?
Werkstress kan je verlagen door prioriteiten te stellen, timemanagementtechnieken toe te passen, steun te zoeken bij je leidinggevende en collega’s en regelmatig pauzes te nemen.
Hoe ervaar je werkdruk?
Werkdruk wordt vaak ervaren als een gevoel van stress en overweldiging door de hoeveelheid werk die gedaan moet worden binnen een bepaalde tijd. Dit kan zowel fysieke als mentale uitputting veroorzaken.
Hoe pak je werkdruk aan?
Werkgevers kunnen werkdruk aanpakken door realistische doelen te stellen en een ondersteunende werkomgeving te creëren. Bijvoorbeeld door medewerkers een cursus timemanagement te bieden, te stimuleren dat mensen regelmatig pauzes nemen en door leidinggevenden in gesprek te laten gaan met hun teamleden over werkstress en een gezonde werk-privébalans.
Consultant Research & Development