Ben je als organisatie begaan met het welzijn en de productiviteit van je medewerkers, dan is hun mentale gezondheid een belangrijke factor. Wanneer medewerkers zich mentaal goed voelen, kunnen ze beter omgaan met stress, zijn ze creatiever en is hun bijdrage aan de organisatiedoelen optimaal. Het gaat niet alleen om het voorkomen van problemen zoals burn-out of depressie, maar ook om het creëren van een werkomgeving waarin je medewerkers kunnen floreren en hun volle potentieel kunnen benutten. Dit betekent dat medewerkers gemotiveerd zijn, productief zijn – en blijven – en zo bijdragen aan het succes van de organisatie.
Organisaties die aandacht besteden aan het mentale welzijn van medewerkers, profiteren van minder ziekteverzuim, hogere productiviteit en betere samenwerking tussen teamleden. Medewerkers die mentaal in balans zijn, leveren goed werk en dragen actief bij aan de teamresultaten. Investeren in een aanpak die zowel het fysieke als het mentale welzijn bevordert, zoals het vitaliteitsprogramma van Lifeguard, kan je organisatie helpen om deze voordelen te realiseren.
Herkenning van signalen van mentale gezondheidsproblemen
Mentale gezondheidsproblemen kunnen zich op verschillende manieren manifesteren. Het is belangrijk dat zowel medewerkers als managers weten hoe ze de signalen kunnen herkennen, zodat er vroegtijdig hulp kan worden geboden. Veelvoorkomende symptomen zijn:
- Verminderde concentratie en focus: Medewerkers die worstelen met hun mentale gezondheid kunnen moeite hebben om hun gedachten erbij te houden en taken efficiënt uit te voeren.
- Veranderingen in gedrag en stemming: Mentale problemen uiten zich vaak in gedragsveranderingen. Een medewerker kan zich bijvoorbeeld meer terugtrekken, prikkelbaar zijn of plotseling minder enthousiast over het werk lijken.
- Verhoogd ziekteverzuim: Een patroon van frequent ziekmelden kan een teken zijn van onderliggende mentale gezondheidsproblemen.
- Overwerken of juist onderpresteren: Terwijl sommige medewerkers zich verliezen in hun werk om mentale problemen te vermijden, presteren anderen juist minder door hun psychische belasting.
Medewerkers maskeren vaak mentale gezondheidsproblemen
Veel medewerkers zijn goed in het verbergen van mentale gezondheidsproblemen, zowel tegenover zichzelf als tegenover hun omgeving. Ze lijken gewoon te blijven functioneren, terwijl ze zich innerlijk overweldigd voelen. Dit komt vaak voort uit een gevoel van schaamte of angst voor stigmatisering.
Daarnaast kan het voorkomen dat medewerkers zich er zelf niet van bewust zijn dat het niet goed met hen gaat. De signalen kunnen sluipenderwijs ontstaan, waardoor medewerkers niet altijd op tijd doorhebben dat ze hulp nodig hebben. Dit vraagt om een extra actieve houding van leidinggevenden. Zij moeten alert zijn op subtiele veranderingen in gedrag en prestaties, en regelmatig het gesprek aangaan om te peilen hoe het daadwerkelijk met hun teamleden gaat. Een open en ondersteunende werkcultuur kan hierbij helpen, zodat medewerkers zich veiliger voelen om mentale problemen te bespreken.
Tips voor medewerkers
Om mentaal gezond aan het werk te blijven, kan je verschillende strategieën toepassen. Deze tips kun je aan medewerkers geven:
- Check regelmatig hoe het met jezelf gaat: In de drukte van alledag kan het gemakkelijk zijn om je eigen gevoelens en mentale toestand over het hoofd te zien. Plan daarom regelmatig momenten in om bewust bij jezelf in te checken. Stel jezelf de vraag: hoe voel ik me echt? Door regelmatig te reflecteren voorkom je dat problemen zich opstapelen zonder dat je het door hebt.
- Communiceer over je behoeften: Als je merkt dat je mentaal uitgeput raakt of je werkdruk te hoog is, is het cruciaal om dit tijdig bespreekbaar te maken met je leidinggevende of HR. Ze kunnen vaak aanpassingen maken in je werkrooster of extra ondersteuning bieden om de belasting te verlichten. Open communicatie kan voorkomen dat kleine problemen groter worden.
- Zorg voor balans tussen werk en privé: Het is belangrijk om duidelijke grenzen te stellen tussen werk en privéleven. Dit kan betekenen dat je je werk e-mails buiten kantooruren negeert en actief tijd vrijmaakt voor ontspanning en hobby’s. Een goede balans vermindert stress en vergroot je veerkracht.
- Neem regelmatig pauzes: Kleine, geplande pauzes gedurende de werkdag zijn cruciaal om je mentale energie op peil te houden. Korte wandelingen, ademhalingsoefeningen of gewoon even wegstappen van je scherm kunnen helpen om stress te verminderen en je focus te verbeteren.
- Stel haalbare doelen: Focus op het stellen van realistische en haalbare doelen voor jezelf. Overambitie kan leiden tot overbelasting en uiteindelijk burn-out. Wees flexibel met je doelen en sta jezelf toe om bij te sturen wanneer dat nodig is.
- Blijf fysiek actief: Lichaamsbeweging heeft bewezen positieve effecten op je mentale gezondheid. Maak het onderdeel van je routine, bijvoorbeeld door meerdere keren per week te sporten of te wandelen. Beweging vermindert stress en verhoogt je energie en concentratie.
De rol van managers voor mentale gezondheid op de werkvloer
Leidinggevenden spelen een cruciale rol in het bevorderen van de mentale gezondheid van hun teams. Zij zijn niet alleen verantwoordelijk voor het behalen van resultaten, maar ook voor het welzijn van hun medewerkers. Hieronder volgen vijf manieren waarop managers kunnen bijdragen aan het mentaal welzijn van hun teams:
- Open communicatie bevorderen: Managers moeten een cultuur van openheid creëren waarin medewerkers zonder angst voor stigmatisering over hun mentale gezondheid kunnen praten. Dit kan door regelmatig in te checken en te vragen hoe het met hen gaat, en een luisterend oor te bieden zonder oordeel.
- Training in stressmanagement en herkenning signalen: Het is essentieel dat managers goed getraind zijn in het herkennen van stresssignalen en weten hoe ze effectief kunnen reageren. Lifeguard biedt bijvoorbeeld een specifieke vaardigheidsmodule voor leiders, gericht op het herkennen en managen van stress bij medewerkers. Hiermee leren managers hoe ze vroegtijdig tekenen van mentale problemen kunnen herkennen en hierop kunnen inspelen.
- Flexibiliteit bieden: Managers kunnen helpen door flexibele werkuren of thuiswerkmogelijkheden aan te bieden. Dit kan medewerkers helpen om beter om te gaan met stress en een gezonde balans tussen werk en privé te behouden.
- Mentale gezondheid normaliseren: Leidinggevenden kunnen het goede voorbeeld geven door transparant te zijn over hun eigen ervaringen met mentale gezondheid. Dit helpt om het stigma rond dit onderwerp te doorbreken en een veilige omgeving te creëren waarin medewerkers eerder om hulp durven vragen.
- Monitoren van werkdruk: Het is belangrijk dat managers regelmatig de werkdruk binnen hun team evalueren en ervoor zorgen dat deze behapbaar blijft. Dit helpt om overbelasting en stress te voorkomen.
Ondersteuning voor mentale gezondheid
Organisaties kunnen verschillende vormen van ondersteuning bieden aan medewerkers en managers om mentale gezondheidsproblemen te voorkomen. Het aanbieden van structurele, laagdrempelige coaching is een effectieve manier om mentale gezondheidsproblemen te voorkomen. Door je medewerkers de mogelijkheid te geven om bij de eerste signalen van stress of onbalans hulp te krijgen, kan je grotere problemen voorkomen.
Daarnaast kan je ervoor kiezen om trainingen en programma’s op te zetten voor managers, zodat zij beter toegerust zijn om de mentale gezondheid van hun medewerkers te ondersteunen. Denk hierbij aan een traject Vitaal Leiderschap over het herkennen van stress en het bevorderen van een gezonde werkcultuur.
Veelgestelde vragen
Wat zijn effectieve strategieën om mentale gezondheid op het werk te verbeteren?
Een effectieve aanpak vraagt om een combinatie van inspanningen op alle niveaus: medewerkers, teams, leiders, cultuur en organisatie. Denk bijvoorbeeld aan het creëren van een ondersteunende werkomgeving, het bieden van flexibele werkmogelijkheden, en het normaliseren van gesprekken over mentale gezondheid. Regelmatige check-ins, coaching en training voor managers spelen ook een cruciale rol.
Hoe kunnen managers mentale gezondheid ondersteunen in hun team?
Leidinggevenden kunnen mentale gezondheid ondersteunen door open communicatie te bevorderen, stresssignalen te herkennen, flexibele werkopties aan te bieden, en de werkdruk regelmatig te evalueren. Training in stressmanagement en coaching kan hen helpen beter in te spelen op de behoeften van hun teamleden.
Waarom is regelmatige reflectie zo belangrijk voor medewerkers?
Regelmatig stilstaan bij de vraag hoe het met je gaat, helpt medewerkers om tijdig te signaleren wanneer ze uit balans raken. Dit voorkomt dat stress of mentale problemen escaleren tot een punt waarop ze moeilijker te behandelen zijn. Reflectie zorgt ervoor dat medewerkers proactief kunnen blijven werken aan hun eigen welzijn.
Wil je meer informatie over wat Lifeguard voor je organisatie kan betekenen op het vlak van mentale gezondheid? Wij bieden onder meer het programma ‘Fysiek en mentaal fit’ voor medewerkers en voor leidinggevenden het programma ‘Vitaal leiderschap’.